Formy ochrony przyrody w Polsce

Parki narodowe:

Obszar wyróżniający się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, społecznymi, kulturowymi i edukacyjnymi, o powierzchni nie mniejszej niż 1000 ha, na którym ochronie podlega cała przyroda oraz walory krajobrazowe. Park narodowy tworzy się w celu zachowania różnorodności biologicznej, zasobów, tworów i składników przyrody nieożywionej i walorów krajobrazowych, przywrócenia właściwego stanu zasobów i składników przyrody oraz odtworzenia zniekształconych siedlisk przyrodniczych, siedlisk roślin, siedlisk zwierząt lub siedlisk grzybów

Liczba: 23
W tym rezerwaty biosfery UNESCO: 9
Planowane: 3

Łączna powierzchnia: ponad 3000 km2
Powierzchnia stref ochrony ścisłej: 683 km2

Najstarszy: Białowieski Park Narodowy (17/8/1932r.)
Najmłodszy: Park Narodowy "Ujście Warty" (1/7/2001r.)

Największy: Biebrzański Park Narodowy (592,23 km2)
Najmniejszy: Ojcowski Park Narodowy (21,46 km2)

Parki krajobrazowe

Obszar chroniony ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe oraz walory krajobrazowe, w celu zachowania, popularyzacji tych wartości w warunkach zrównoważonego rozwoju.

Liczba: 120 lub 147
Łączna powierzchnia: ponad 24 500 km2
Najstarszy: Suwalski Park Krajobrazowy (1976r.)
Największy: Park Krajobrazowy Doliny Baryczy (840 km2)

Rezerwaty przyrody

Obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym - ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi.

Liczba: 1407 (stan na 31/12/2006r.)
Łączna powierzchnia: 1669 km2 (stan na 31/12/2008r.)
Rodzaje:

rezerwat faunistyczny
rezerwat florystyczny
rezerwat leśny
rezerwat krajobrazowy
rezerwat torfowiskowy
rezerwat łąkowy
rezerwat wodny
rezerwat przyrody nieożywionej
rezerwat stepowy
rezerwat słonoroślowy

Obszary chronionego krajobrazu

Tereny chronione ze względu na wyróżniający się krajobraz o zróżnicowanych ekosystemach, wartościowe ze względu na możliwość zaspokajania potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem lub pełnioną funkcją korytarzy ekologicznych

Liczba: 450
Łączna powierzchnia: 71 400 km2

Użytki ekologiczne

Zasługujące na ochronę pozostałości ekosystemów, mających znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej - naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne oczka wodne, kępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty nieużytkowanej roślinności, starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamieńce, siedliska przyrodnicze oraz stanowiska rzadkich lub chronionych gatunków roślin, zwierząt, i grzybów, ich ostoje oraz miejsca rozmnażania lub miejsca sezonowego przebywania

Zespoły przyrodniczo - krajobrazowe

Fragmenty krajobrazu naturalnego i kulturowego zasługujące na ochronę ze względu na ich walory widokowe i estetyczne.

Stanowiska dokumentacyjne

Niewyodrębniające się na powierzchni lub możliwe do wyodrębnienia, ważne pod względem naukowym i dydaktycznym, miejsca występowania formacji geologicznych, nagromadzeń skamieniałości lub tworów mineralnych, jaskinie lub schroniska podskalne wraz z namuliskami oraz fragmenty eksploatowanych lub nieczynnych wyrobisk powierzchniowych i podziemnych

Pomniki przyrody

Pojedyncze twory przyrody ożywionej i nieożywionej lub ich skupienia o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie.

Liczba: 30 000

Obszary Natura 2000

Wspólna sieci obszarów objętych ochroną przyrody w Unii Europejskiej. Obecnie tworzą ją obszary specjalnej ochrony ptaków, a w przyszłości również obszary specjalnej ochrony siedlisk. Często są tożsame z innymi obszarami ochronnymi.

Liczba w Polsce: 141 (stan na 1/1/2011r.)

Uwagi:

Wszystkie dane liczbowe są szacunkowe, ze względu na częste przekształceń pomiędzy różnymi formami ochrony oraz zmiany granic.

Autor:
Tomasz Herud

Na podstawie:
materiały własne
ustawa z dnia 16 kwietnia 2004
wikipedia.org